CEBUANO : Panuroy kamo sa Sugbo-PNoy

Gipasigarbo ni Presidente Benigno “Noynoy” Aquino III ang Probinsya sa Sugbo, nga maoy venue sa mga tigum sa Asia Pacific Economic Conference (APEC).

 Sa iyang pasiunang pag abi abi sa pag abli sa duha ka adlaw nga Finance Ministers Meeting, Si Aquino nagkanayon nga angayan lamang nga dinhi sa Sugbo gipahigayon ang mga maong tigum tungod sa bibo niini nga ekonomiya.

Gani dinhi sa Sugbo elusad ang usa sa mga “landmark” nga palisiya sa APEC, nga mao ang Cebu Action Plan (CAP).

Nalangkob niini ang mga konkreto nga mga lakang unsaon pagkab-ot sa mga membro sa APEC ang malangkobon og lig-on nga mga ekonomiya.

Si Aquino nagkanayon nga masaligon siya nga mupalambo ang CAP sa mga membro, nga matod pa niya gingalan sa Sugbo (Cebu), ang usa sa mga progresibong lalawigan sa Pilipinas.

Giawhag sa Presidente nga gawas sa paghulma og mga ekonomikanhong palisiya, musuroy usab sila sa Sugbo.

Matod niyatagamtamon sa mga bisita ang mainitong pagtimbaya sa mga Sugbuuanon nga nailhan na sa pagka mahiligon sa musika og pag abi abi.

“After all, you are in the Philippines’ Queen City of the South, and I hope you can take time off your busy schedules to enjoy its pristine beaches, its vibrant metropolis, and most importantly its people, who are living proof that it is indeed more fun in the Philippines (Anaa kamo sa Queen City of the South, nanghinaut ko nga makagahin kamo bisan sa kapig-ot sa inyong panahon sa pag tagamtam sa mga kabaybayonan og bibo nga metropolis ug labaw sa tanan ang mga tawo nga maoy buhing kamatuoran nga mas lingaw dinhi sa Pilipinas),” matod ni Aquino.

Ikaupat kini nga pagbisita sa Presidente dinhi sa Sugbo. (fcc/PIA7-Cebu)

CEBUANO: PNoy ania sa Sugbo karon - muabli sa APEC Finance Ministers Meeting

Ania si Presidente Benigno “Noynoy”Aquino III sa Sugbo karong adlawa alang sa pag atubang sa mga Asia PacificEconomic  Conference (APEC) Finance Ministers Meeting.

Ang Presidente mao ang gitahasan sa pag abli sa maong tigum sa mga delegado sa 21 ka mga APEC member economies.

Siya pagaubanan ni Department of Finance Secretary Cesar Purisima nga mao usab ang nangulo sa APEC Finance Ministers Process.

Pagahisgutan sa maong tigom ang mga nag unang tinguha sa mga member economies kun unsaon pagpalambo ang tagsa tagsa ka mga ekonomiya pinaagi sa paghiusa sa mga palisiya.

Sa ilang pasiunang tigum kagahapon, ang mga senior officials mibutyag nga gipanday na ang Cebu Action Plan (CAP), nga maoy tamdanan sa direksyon ekonomikanhon sa mga APEC members.

Naglangkob kini og 4 pillars: financial integration, fiscal reforms and transparency, financial resilience and infrastructure development financing.

Tinguha sa maong mga pillars ang pagtubag  sa mga hagit pang rehiyon aron mapahamtang og malangkobon ug lig-on nga mga ekonomiya.

Karon mao ang ika upat nga pagbisita ni Presidente Aquino sa Sugbo.

Dire siya sa pagsaulog sa Labor Day, Mayo 1, groundbreaking sa pagmoderno sa Mactan Cebu International Airport sa Hunyo 29; Agusto 24 naghimo siya og inspection sa mga infrastruktura og nagtigum sa mga higala sa iyang partido. 

Dugang kasayuran : adto sa Philippine Information Agency website.

CEBUANO: Ekipo, tambal ug ubang hinabang para sa kalamidad, wagtangon ang buwis-APEC

Paspas nga pagpadala sa tambal, ekipo og hinabang panahon sa kalamidad gitun-an sa tigum sa Asia PacificEconomic Conference (APEC).

Si Department of Foreign Affairs Undersecretary Laura del Rosario, mibutyag  sa briefing sa International Media Center nga lakip sa gituki sa usa sa mga tigum sa Third Senor Officials’ Meeting (SOM3) ang dinalian nga pagpadala sa mga ekipo, tambal ug ubang mga hinabang panahon sa kalamidad.

Ang paghisgut hisgut nahitabo sa Health Policy Dialogue Asia Pacific 2020 Amidst Disaster and Outbreaks nga nahitabo dinhi sa lalawigan sa Sugbo.

 Sa maong tigum giuyunan sa mga membro sa APEC nga ipadayon ang mga tinguha sa pagpakgang sa mga sakit lakip na ang dinaliang pagtubag ug pagpangandam sa kalamidiad.

Matod ni Del Rosario nga ang Bureau of Customs (BOC) kasagaran maniguro kun ang mga hinabang gikan sa mga langyaw (foreign donations) gipayuhot ba o highly  taxable ba kini.

Siya nagkanayon nga sa pagproseso palang daan sa BOC mudangat na kini ug daghang mga adlaw aron kini mapagawas ug maabot sa hingtungdan.

“During this discussion, there is an agreement of facilitation of goods like the medicines should not be taxed because this will go to the communities that will really benefit these medicines, (Sa maong diskusyon, adunay kasabotan sa pagpahigayon sa mga butang sama sa mga medisina nga dili angayan nga buhisan tungod kay padung ni sa mga komunidad nga nanginahanglan niini)” del Rosario said.

Kabahin sa mga ekipo, sama sa crane o mga helicopter nga gikinahanglan sa gikan pa ang linog, dili pod angayan nga buhisan.

“We should allow foreign doctors to practice in the Philippines in times of disaster,(Angayan nga tugutan ang mga langyawng mga doctor nga makasulod dinhi sa Pilipinas sa panahon sa kalamidad),” matod ni Del Rosario.

Si Del Rosario, mao usab ang nangulo sa SOM3. Ang mga gisabutan sa SOM3 ipasi kini sa Finance Miniters Meeting sa pag hisgut hisgut og pundo ug dayon adto kini tukion sa High Ministers Meeting sa Disyembre.

Adunay mga 87 ka mga tigum ang mahitabo sa Sugbo karong tuiga.

Sa dugang mga kasayuran mahimong muadto sa PIA-Cebu website.

CEBUANO NEWS: Kalamidad og pag usab usab sa panahon gituki sa APEC tungod sa epekto sa ekonomiya

Tungod kay dako kini og epekto sa ekonomiya, pagpangandam sa mga kalamidad ug pagusab usab sa panahon, lakip sa gimugna nga Cebu Action Plan (CAP) sa mga meimbro sa Asia Pacific EconomicConference (APEC) dinhi sa Sugbo.

Si Dr. Alan Bollard, ang Executive Director sa APEC Secretariat, mibutyag nga lakip sa  CAP ang pagmugna og mga pamaagi sa saktong pagpangandam sa mga kalamidad ug ang pag usab usab sa panahon (climate change).

Kini tungod kay nakita sa mga delegado sa APEC member economies, nga ang kalamidad og pag usab usab sa panahon adunay dakong epekto kabahin sa patigayon og ekonomiya.

Matod ni Bollard, gipangunahan sa Pilipinas ang pag ambit ug mga pamaagi tungod kay kapila na kini gikuso kuso ug mga kalamidad ug mga abnormal nga panghitabo tungod sa pag usab usab sa panahon.

Apil sa mga punto mao ang disaster financing, o diin mahatagan og ayuda pinansyal (utang o grant) ang isa ka rehiyon o local government unit, sa ilang mga tinguha pagpamalit ug  mga ekipo o mga pagbansay bansay, agig pangandam sa kalamidad.

PTV4 Reporter Ria Fernanez throws a question to Dr. Bollard

“Nag una ang Pilipinas tungod sa kasinatian niini sa pagsugakod sa daghang mga natural nga kalamidad sa mga katuigan (Philippines has clearly lead the way, having learned to cope with a number of natural disasters over the years),” matod ni Bollard.

Si Bollard nagkanayon  nga sabotan usab sa mga member economies kun unsaon mas mapadali ang pagpadala og ayuda nga ekipo ug mga hinabang sa panahon sa emergency.

Kini tungod dako ang mabayaran nga buwis sa pagpadala og ekipo o bisan gani ang mga hinabang, abagahon pa sa nasod nga gihatagan ang buwis sa pagpadala.

Nasayran nga ang natural  nga kalamidad og ang pag usa usab sa panahon dali ra nga makapapas sa mga systema sa pagpakunhod sa kalisod ug uban pa mga pagpalambo sa ekonomiya.

Mga sakop sa media sa International Media Center

Daghang mga negosyo og industriya ang apektado lakip napod ang mga trabahante og mamumuo tungod niining mga kalamidad.

Ang mga 21 ka mga member economies sa APEC nagpadala sa ilang mga Finance Ministers og mga disaster planners dinhi sa Sugbo aron sa pagsalmot sa mga tigum.

Walay hisgutanang political ang tukion sa APEC kun dili mga isyu sa pagpasayon og paglambo sa patigayon, industriya og serbisyo. 

Dugang kasayoran mahimo muadto sa 

CEBUANO: Mga palisiya makabalda sa hapsay nga patigayon, hisgutan sa APEC

Hisgutanan sa paghiusa sa mga palisiya sa mga gobyerno aronpagpahapsay sa patigayon: kini maoy tuki-on sa mga delegado sa Asia Pacific Economic Conference (APEC) nga nia karon dinhi sa Sugbo.

Sa musunod nga usa og tunga ka mga
adlaw, hisgutan dinhi sa

Sugbo ang paghiusa sa mga regulasyon o palisiya sa mga panggamhanan aron

sagopon usab sa matag “member economy” sa APEC.

                Matod ni Economic Planning Secretary ug
National Economic

Development Authority (NEDA) Director General Arsenio Balisacan, kining mga

“structural reforms” pagpahapsay na unya sa patigayon ug negosyo dinhi sa

Pilipinas tali sa ubang mga sakop sa APEC.

Matod ni Balisacan, tinguha niini
ang pagwagtang sa mga

kumplikado nga mga proseso nga makapugong unya sa mga kaayuhan nga unta alang

sa mga magpapatigayon ug mamumuo dinhi ug nagdto na sa gawas sa nasud.

Siya nagkanayon, nga suwayan nila
ang pagtakdo sa mga

regulasyon sama sa lisensya sa atong mga professionals nga dili dawaton didto

sa ubang nasod.

Gawas niana, adunay mga kompaniya
nga gusto munegosyo sa

ubang nasod apan naay mga giatubang nga mga legal nga pagbabag.

Lakip na niana ang di na unta
kinahanglan pang permi nga

pagpangayo sa birth certificates sa matag mo-apply sa trabaho.

 “Or a firm wanting to diversity
its product offerings, but would have to obtain additional licenses and permits
to be allowed to do so (O adunay mga kompaniya nga gusto nga

mutanyag og managlahing mga produkto apan gikinahanglan ang paglukat og lain na

usa nga mga licensya aron matuman kini),” matod ni Balisacan.

Kasagaran, mawagtangan og gana ang
mga negosyante ug patigayon, tungod niining mga dili na gikinahanglan nga mga
regulasyon.  Kini usab hinungdan nga daghang mga

trabahante ang dili makapalambo sa ilang kaugalingon.

Dinhi sa Pilipinas, si Balisacan
nagkanayon nga aduna nay structural reform o kausaban ang nahimo aron mas sayon
ang pagpadagan sa usa ka

negosyo o serbisyo.

“A simple reform is when we no
longer [require] urine test

in getting a driver’s license (Simple nga kausaban mao ang pagwagtang na sa

urine test sa paglukat og driver’s license),” matod ni Balisacan.

Lakip napod sa kausaban ang pag
implementar og Philippine

Business Registry nga mupamenos sa mga adlaw sa proseso sa pagpa rehistro sa

negosyo ngadto nalang sa 30 ka minutes.

Giapil pod ni Balisacan nga usa ka
“structural reform” mao

ang paglangkat sa “oil price subsidy” ug ablihan ang merkado sa ubang mga

dumuduwa sa merkado sa lana.

Ang mahitabo nga tigum ugma sa
Structural Reform Ministerial

Meeting (SRRM) ikaduha pa lang nahitabo sukad niadtong 2008 APEC.

Si Balisacan isa sa mga opisyal sa
APEC nga mibuhat og

briefing sa International Media Center karon. (fcc/PIA7-Cebu)

CEBUANO: Dakong benepisyo makuha tali sa gamayng sakripisyo sa mga Sugboanon sa pagpahigayon sa APEC

Gamayng sakripisyo muresulta og dagkong benepisyo dinhi sa lalawigan sa Sugbo tali ning pagpahigayon sa Asia Pacific Economic Conference (APEC).

Gibutyag sa tigpamaba sa APEC, Assistant Secretary Charles Jose, nga ang mga gibuhat nga pagsabot og pagsakripisyo sa mga Sugboanon aron mapahigayon nga malampuson ang APEC makahatag unya og daghang kaayohan sa ngadto ngadto.

Kini tungod sa mga gipatuman nga pagsira sa mga dalan (road closures)og pagdili sa pag agi sa mga dagkong sakyanan (truck ban) sa kinatibuk-ang pagpahigayon sa mga tigum sa APEC .

“Adunay mga pamaagi nga gikinahanglan nga ipatuman aron masiguro nga luwas ang atong mga bisita og hapsay ang pagpahigayon sa mga tigum diin hisgutan nila ang pagpahingusog sa binayloay sa Asia Pacific (Certain necessary measures were put in place to ensure the safety and security of visitors and the smooth flow of meetings as delegates discuss ways to strengthen Asia-Pacific trade),” matod ni Jose.

Matod niya ang pagpasabot sa Sugboanon sa mga nasinating ginagmayng pagkabalda timailhan kini sa kultura sa pagmainiton og pagka maabi abihon sa mga bisita.

Daghan unyang mga negosyo og mga panguartahan ang mamugna tungod sa mga APEC meetings.

Gani sa pagkakaron, mapasigarbohon so Jose nga aduna nay maayong mga bunga ang nasinati sa mga naa sa Sugbo lakip napod ang mga kasikbit nga mga kalungsuran og lalawigan.

Adunay mga nakatrabaho tungod sa APEC kay gikinahanglan ang dugang mga empleyado para sa operasyon sa mga hotels og mga restaurants.

Ang mga gagmayng negosyo o ang mga Micro Small and Medium Scale Enterprises (MSME’s), matod ni Jose na bibo tungod kay daghan ang gikinahanglan nga mga furnitures, fashion accessories og uban pang mga supplies para sa mga tigum.

Sunstar Daily Reporter Rebelander Basilan throws a question to ASEC Charles Jose 

Ang mga local nga mag uuma mao usab ang nag supply sa mga hotels og restaurants sa ilang panginahanglon nga mga lamas, utanon og prutas para sa pagkaon sa mga delegado.

CCTN Reporter Fem Marie Dumaboc 

Adunay gitan-aw nga kapin sa 3000 ka mga delegado og mga kauban ang muari sa Sugbo tungod sa gipahigayon nga APEC meetings. (fcc/PIA7-Cebu)

CEBUANO : Tungod sa APEC, hayan mudaghan ang Export Processing Zones

Hayan mapun-an pa unya ang mga Export Processing Zones dinhi sa Probinsya sa Sugbo sa mga umaabot nga mga katuigan.

Kini usa unya sa positibong resulta sa gipahigayon nga mga tigum sa Asia Pacific Economic Conference (APEC) dinhi sa lalawigan sa Sugbo.

Mao kini ang butyag ni Cebu Gobernador Hilario Davide III sa mga mga tigbalita nga nag base sa International Media Center karong adlawa.


Matod ni Davide nga ang gipahigayon nga mga tigom, dako nga posibilidad nga makapuno sa siyam na nga mga EPZ's nga anaa sa probinsya.
Gitan-aw kini nga ang mga negosyo mukatag na ngadto sa mga kalungsuran og dili lamang sa Metro Cebu.

"Mao na ang tumong sa paghangyo sa mga negosyante sa pagduol sa mga gagmayng negosyante nga anaa sa countryside aron mulambo pd kini sila," matod ni Davide.

Kun anaa na ang dugang nga mga EPZ og negosyo sa mga kalungsuran, dili na unya maghuot pa ang mga dakbayan sa Sugbo, Mandaue og Lapulapu.

Sa pagkakaron, si Davide nagkanayon nga na bibo ang daghang mga industriya sa pagpangandam pa lang sa APEC meetings.

Lakip na niini ang manufacturing sama sa mga furnitures, fashion accessories, native products, og pagkaon.

Aduna pod trabaho ang naabli tungod sa panginahanglanon sa mga hotels og mga restaurants.

Ang turismo na bibo usab human daghan mga delegado ang nanggawas og misuroy sa mga kasikbit sa Sugbo.

"Mapasigarbohon ako nga makadungog og mga maayong mga sugilanon gikan sa mga delegado nga nakaangay sila sa ilang mga nasinati dinhi sa atong probinsya," matod ni Davide.

Iyang pasalamat sa mga Sugboanon nga misabot kun aduna man ganing mga inconveniences nga nasinati sama sa traffic og pagsirado sa dalan.

"Adtong tan-awon ang dakong benepisyo nga makuha nato pinaagi sa pag pahigayon niining mga international nga mga kalihokan," matod ni Davide.

Si Davide ang nangulo sa local organizing committee. Adunay 87 ka mga tigum ang  ipahigayon sa Sugbo gikan sa Agosto 22 hangtud sa Septembre 11.